Polyester İpliği Nedir?

Polyester elyafından üretilen tam yapay sentetik iplik türü polyester iplik olarak tanımlanmaktadır. Petrol türevidir. Filament ya da ştapel elyaftan üretilmektedirler. Polyester lifleri tek başına kullanılabilir. Aynı zamanda farklı doğal ya da yapay liflerle de kullanılabilmektedir.

Polyester Hammaddesi
Petrol ürünü ve taş kömürü katranı polyester hammaddesini oluşturmaktadır. Polyester liflerinden birçok giyim eşyası, gelinlik, abiye ve daha birçok üründe yararlanılmaktadır. Polyester saf olarak kullanıldığı gibi yün, keten, pamuk gibi doğal liflerle de karıştırılıp kullanılır. Polyester tüllerde ve saten kumaşlarda da tercih edilmektedir.

POLYESTER İP   –> T.P.A (Telepalik Asit )  +   TiO2 ( Sulu Titandioksit )  +  CH₂OH-CH₂OH (Etilen Glikol) +  H3PO4  /400 gr. ( Fosforik Asit ) + Kataliz  } Tüm bu asitlerle cips karıştırılır ve ardından iplik halinde kesilir

• Polyester çabuk kuruma özelliğine sahiptir.
• Kırışıklıklara, aşınmaya, daralmaya karşı dirençlidir.
• Yalıtım alanında da kullanılabilir.
• Yanıcı özelliği bulunmaktadır.
• Kolay yıkanır ve kuru temizleme yapılabilir.
• Güve ve böceklere karşı dayanıklıdır.
• Tekstüreli ve tekstüresiz olarak iki şekilde kullanılabilirler.
• 260 derecede erime gösterirler.
• Düşük nem emicilik özelliğinden ötürü statik elektriklenme ve tüylenme özelliği taşırlar.

Polyester lifi doymuş polyester ve doymamış polyester olarak iki çeşittir. Doymuş polyesterlerden yüksek moleküllü termoplastikler yapılır. Doymamış polyesterler reaktiflik özelliği gösterir ve takviyeli plastik yapımında tercih edilmektedir.

Polyester lifinin fiziksel özellikleri de vardır. Polyesterin özgül ağırlığı 1,38 gr/cm küptür. Normal şartlar içinde % 0,4 oranında nem oranına sahiptir. Kopmaya karşı dayanıklı olan polyesterin kopmaya karşı dayanıklılık ölçüsü 4,5-5,5 gr/denye olmaktadır. Enine kesitlerinde yuvarlak bir forma sahip olan polyester eğer özel amaçlarla üretiliyorsa lif kesitlerinde farklılıklar olabilmektedir. Polyestere merserizasyon işlemi yapılırsa az da olsa çekme ve dayanıklılığında azalmalar görülebilmektedir.

Polyester ipliklerden birçok alanda yararlanılmaktadır. Her türlü erkek ve kadın giyiminde, bayan iç çamaşırlarında, spor kıyafetlerinde, ev tekstiline giren perde, mefruşatta, halı, yastık, yatak örtüsü, endüstriyel bakımdan çadır, branda, yelken, disket yapımı, dayanıklılığı yüksek olan halatlarda, iplik ve hortumlarda, güç kemerleri gibi ürünlerin yapımında ve teknik tekstillerde geniş kullanım sağlamaktadır.

Polyesterin kullanım alanları bunlarla sınırlı değildir. Pet şişe yapımında kullanılan polyester, geri dönüştürülebilen ürünlerdir. Bunun yanında dekoratif balon yapımında kullanılır. Polyester, LCD’lerde likit kristal ekran yapımında, film şeritlerinin yapımında, fotoğraf filmlerinin yapımında kullanılabilmektedir.

Giyim ve daha birçok sektör içinde polyester dikiş ipliği ürünlerinden faydalanılmaktadır. Polyester dikiş ipliklerinin engin renk yelpazesi bulunmaktadır. Gömleklerde, tshirtlerde, kadın ve erkek iç giyiminde, havlu, bornoz, mayo ve bikinilerde sıklıkla tercih edilen polyester dikiş iplikleri hafif dokumalı ve triko kumaşlarda da kullanılabilmektedir.

Polyester dikiş ipliklerinden sadece giyim sektöründe kullanılmamaktadır. Çanta, kemer, çadır, branda, korse ve yelken bezi dikişlerinde kullanıldığı gibi yatak, kapitone ve mobilya döşemelerinde, perdelerde polyester dikiş ipliklerinden yararlanılmaktadır. Polyester dikiş ipliği, ışığa karşı dayanıklılığı yüksek olduğundan en fazla perdelerin yapımında sıklıkla tercih edilmektedir.

Polyester dikiş ipliklerinin dikiş performansı yüksek olduğu için birçok modelist, giyim ürünlerinde bu iplik çeşidini kullanmaktadır. Dikişler oldukça düzgün ve dikiş görünümü iyi olan polyester dikiş ipliklerinde ultraviyole ışınlarına, sürtünmeye ve yüksek ütü sıcaklıklarına karşı dayanıklılığı da yüksektir.

İplik mukavemeti kumaş mukavemetini etkileyen en önemli faktördür. İplik mukavemeti yalnızca ipliği oluşturan liflerin mukavemetine bağlı değildir, aynı zamanda iplik yapısına da bağlıdır. Kesikli liflerden üretilen iplikleri büküm bir arada tutar. Liflerin kopması ve büküm kuvvetinin yenilmesi sonucu iplik kopar. Büküm arttıkça liflerin kaymasını engelleyen sürtünme kuvveti de arttığından bir yere kadar iplik mukavemeti artar. Çok fazla büküm verildiğinde ise mukavemet düşer. Kalın iplikler ince ipliklere göre kumaş mukavemetine daha fazla katkıda bulunur.

Kumaşların esnemesi ve sonra ilk haline dönmesi kullanım ve performans açısından istenen özelliklerdendir. İpliklerde uzama özelliğini iyileştirmek için spandex gibi %500 oranında uzayıp ilk haline geri dönebilen elastik lifler kullanılmaktadır.

Kumaşın dayanıklılığını etkileyen bir başka faktör aşınma dayanımıdır. Aşınma malzemenin ne kadar enerji absorbladığı ile ilgili bir faktördür. İplik yapısı kumaşların aşınma dayanımını etkileyen en belirleyici unsurların başında gelmektedir. Düşük bükümlü iplikler yüksek bükümlü ipliklere kıyasla kolaylıkla aşınırlar. Büküm az olduğunda liflerin kumaş yüzeyinden uzaklaşmaları kolaylaşmaktadır

Dökümlülük, tuşe, kırışma dayanımı ve boyut sabitliği gibi faktörlerin hepsi tekstil ürünlerinin performansına katkıda bulunmaktadır. Dökümlülük, kumaşın serbest halde kendi ağırlığı altında katlar oluşturmasıdır. Kumaş içinde eğilip bükülmeye ve hareketliliğe izin veren iplik yapılarında dökümlülük daha iyidir. Büküm faktörü de ipliklerin eğilmesini etkiler. Yüksek bükümlü iplik yapılarında lifler iplik boyunca belli bir açı ile oryente olmuş durumda olduklarından bu tip iplikler rahatça eğilirler ve dökümlülük özelliği iyidir.

Tuşe, “kumaşlara dokunulduğunda, sıkıştırıldığında, sürtünüldüğünde veya herhangi bir şekilde dokunulduğunda ortaya çıkan dokunsal duyular ve etkilerdir.” Tuşe değerlendirilirken önemli olan faktörlerden biri malzemenin düzgünlüğüdür. Filament ve ince – taranmış liflerden oluşan ipliklerin tuşesi yumuşaktır. Kolaylıkla sıkıştırılabilen ve ilk haline dönebilen kumaşlar ile esnek lifler ve yüksek hacimli iplikler tuşeyi olumlu yönde etkilemektedir.

Kırışma dayanımı iplik yapısıyla ilgili bir başka faktördür. Kumaşta kırışıklık meydana geldiğinde iplikler eğilip bükülürler. İplik içinde dış taraftaki lifler uzarken iç taraftakiler sıkışırlar. İpliğin eğilme direnci (sertlik) büküm ve incelikle ilgilidir. Düşük bükümlü gevşek iplik yapılarında lifler eğilme kuvvetlerini azaltmak üzere serbestçe hareket edebilirler, dolayısıyla kolaylıkla eğilirler. Yüksek bükümlü sıkı kumaş yapılarında ise durum tam tersidir, iplikler orijinal hallerini korumaya meylederek kırışmaya karşı direnç gösterirler. Bununla birlikte aşırı bükümlü iplikler de kolayca kırışırlar. Kalın ve katlı iplikler kırışmaya karşı ince ipliklerden daha çok direnç gösterirler.

Isı transferi tekstil mamulleri için başlıca konfor özelliklerinden biridir. İplik yapısı kumaşın ısıl özellikleri açısından belirleyici faktördür. Kesikli liflerden oluşan bir iplik havayı daha çok tutar, bu sebeple ısı geçişine karşı dayanıklıdır. Diğer yandan yüksek bükümlü iplikler daha az hava tutmaktadır.

Hava geçirgenliği diğer faktörler gibi iplik yapısından etkilenmektedir. İplikler veya lifler arasındaki boşluklar arttıkça kumaşın hava geçirgenliği artmaktadır. Kompakt yapılı iplikler kullanıldıkça ve sıklık arttıkça hava geçirgenliği azalır.

Bunların dışında iplikler kumaşın yumuşaklığına katkı sağlamaktadır. Düşük bükümlü iplikler pürüzlü yüzeye sahip olduklarından kumaşın düzgünlüğünü olumsuz yönde etkilemektedir.

Günümüzde pamuk gibi kısa lifleri eğirmek için üç büyük teknoloji kullanılmaktadır. Bunlar ring iplik eğirme sistemi, open-end rotor iplik eğirme sistemi ve Murata vortex iplik eğirme sistemidir. Bu teknolojilerle üretilen ipliklerin yapıları büyük farklılıklar göstermektedir. Ring iplikçilik en eski ve en yaygın kullanılan sistemdir. Ring sisteminin üretimdeki bazı dezavantajlarını minimuma indirmek amacıyla 1997 yılında Murata firması tarafından vortex sistemi geliştirilmiştir. Son dönemde iplik teknolojisindeki yenilikler ayrı bir sistem gerektirmeden ring iplik makinesine bir aparat ilavesiyle çift katlı ipliğe benzer şekilde üretilebilen sirospun iplikler ile devam etmektedir.

Bir elyafı bükmek kullanılacağı sürecin dayanım koşulları açısından önemlidir. Bir iplikteki büküm sayısı sağlamlık, elastiklik vb. gibi iplik özelliklerini etkiler. Bir iplik  iki  yönde bükülebilir. Büküm yönü “Z” ve “S” harfleri ile belirtilir.

T: torsion (Latince) Büküm T / m: metredeki tur sayısı

Dokuma kumaşlar çeşitli amaçlarla değişik hammaddelerden çeşitli yapılarda ve kullanım özelliklerinde üretilmektedirler. Kumaşın yapımında kullanılan hammadde, diğer bir deyimle lif veya lif karışımları ya da iplik cinsleri, çok kez kumaşın kullanım amacına uygun olarak seçildiğinden, endüstride kumaşların tanımlanmaları ve sınıflandırılmaları daha çok hammadde özelliklerine dayandırılmıştır. Bu açıdan, dokuma kumaşları pamuklu, yünlü ve ipekli kumaşlar olarak üç ana sınıf içinde incelemek uygun olmaktadır. Ancak yünlü kumaşlar, kumaşın görünüm ve kullanım özellikleri bakımından önemli farklılıklar gösteren “Kamgarn” ve “Ştrayhgarn” kumaşlar olmak üzere iki ayrı sınıf olarak tanımlanırlar. Diğer yandan yünlü ve pamuklu kumaşlar, doğal lifler olan yün ve pamuğun saf olarak kullanıldığı kumaşlar yanında, viskon, naylon, polyester, orlon gibi çeşitli yapma liflerle yünün ya da pamuğun çeşitli oranlarda karışımlarının kullanıldığı kumaşlar olarak da üretilmektedirler. Kumaşın genel karakterini büyük ölçüde etkilemedikleri ölçüde bu tür kumaşlar da aynı sınıf içinde ele alınırlar. Ancak, viskon ya da viskon-pamuk karışımı dokuma kumaşlar genelde ayrı bir sınıf olarak ele alındığı görülmektedir.

Uzun yılların kazandırdığı endüstriyel üretim ve tüketici kullanım deneyimleri ile tekstil teknolojisindeki gelişmelere paralel olarak yürütülen ürün geliştirme ve yeni ürün tasarımı çalışmaları, hammadde, iplik türü, kumaş yapısı ve üretim tekniğine ilişkin özelliklerin bütününü içeren bazı standartların oluşmasına yol açmıştır. Her ne kadar bu standartlar çok kez ürün standartları olarak resmi standart kurumları tarafından tanımlanmamışlarsa da, endüstri ve pazarda genel kabul gören kumaş adlarının ve tanımlarının varlığı bir gerçektir. Çoğu kez bu tanımların üretim tekniğine ilişkin bazı önemli ayrıntıları içerdiği de görülmektedir. Bu bölümde bu çerçeve içinde ele alınan bazı standart kumaşlar, endüstride ve pazarda kullanılan yaygın adları altında hammadde cinsi, iplik türü, numarası, gerektiğinde kat sayısı ve bükümü, yapısı ve örgü türü, atkı ve çözgü sıklıkları, apre özellikleri, belirgin nitelikleri ve kullanım alanları ile birlikte olanak ölçüsünde kısa olarak tanıtılacaklardır.

Endüstrideki uygulamalar çeşitli olduğu gibi, bazı kumaşlar iplik numara ve sıklıkları, hatta örgüleri farklı olduğu halde eşdeğer sayılan yapılarda aynı adla tanımlanmaktadır. Bu gibi durumlarda belirli bir teknik özelliğin değişim gösterdiği aralık ya da sınırlar belirtilecek, gerektiğinde bir ya da birkaç örnek tüm özellikleri ile tanıtılacaktır. Böyle bir görevin tam bir yeterlikle ancak çok ayrıntılı ve uzun çalışmalar sonucu başarılabileceği açıktır. Ne var ki bu tür çalışma ya da kaynaklar sınırlı oldukları gibi güncellik de taşımamaktadırlar. Bu açıdan burada kısıtlı da olsa, daha çok pratik kullanımda yararlı olacağına inandığım güvenilir bilgilere yer verilmiştir.

Diğer yanda, çeşitli krep kumaşlar, astrakan kumaşlar, “Streç” adı verilen esnek kumaşlar ve benzeri özellikli ve fantezi kumaşların yapımında kullanılan çeşitli ipliklerin de standartlaşmış ya da üreticiler ve tasarımcılarca tanımlanmış belirli özellikleri söz konusudur. Bu ipliklerden üretilen kumaş yapılarını ve bu kumaşların davranış özelliklerini daha iyi anlayabilmek için bu bölümde öncelikle bu tür ipliklerin kısa tanıtımlarına yer vermek uygun olacaktır.

• Renk Efektli İplikler

Gerek kamgarn, gerekse ştrayhgarn yünlü ipliklerde farklı renge boyanmış liflerin bir araya getirilmesiyle oluşturulan ipliklere melanj iplik denilmektedir. Eğer karışım renk beyaz ya da açık bir renge boyanmış topun baskı yöntemiyle aralıklı olarak boyanması ile elde ediliyorsa iplik vigurö iplik olarak bilinmektedir. Bu durumda aynı yün lifi üzerinde iki kontrast renk birlikte yer alacağından liflerin karışımı sonucu çok düzgün bir renk karışımı elde edilerek açık griler, bejler, diğer pastel renkler elde edilir. Melanj ipliklerde görülen hafif kırçıllı efekt bu ipliklerde görülmez. İplik makinasında iki farklı renkli fitilin aynı çekim bölgesine yönlendirilmesi ile elde edilen iplikler jaspe iplik olarak bilinirler. İki farklı renkli ipliğin birlikte bükülmesiyle elde edilen çift katlı ipliklere ise muline ya da molina iplik denilmektedir. Bunun için renk ya da ton kontrastı yaratan renkler. Örneğin sarı ve mavi ya da bej ve kahverengi, beyaz ve siyah renkler kullanılır, bunun sonucu kumaşta kumlu bir efekt elde edilir. Bu yöntem pamuklu kumaşlarda da uygulanır.

• Parlak İplikler

Parlak görünümlü liflerinin kullanımıyla parlak efekt iplikleri elde edilir. Bunlara örnek olarak metalimsi görünüşe sahip “Lureks” ipliiplikleri ile köşeli kesitleri sebebiyle parlak görünen liflerden yapılmış iplikler verilebilir. Lureks iplikler metal parlaklığında elde edilen sentetik folyelerin ince şeritler halinde kesilmesiyle oluşturulurlar.

• Yüksek Bükümlü İplikler

Bu iplikler krep, fresko, vual gibi özel kumaşların dokunmasında kullanılan yüksek bükümlü ipliklerdir. Bu iplikler büküm miktarı arttıkça “Sert Bükümlü İplik”, “Kıvrak Bükümlü İplik”, “Vual Bükümlü İplik”, “Krep Bükümlü İplik” olarak tanımlanırlar. Vual ipliğin özelliği iplik kesitinin yuvarlak olmasıdır. Bunlar tek ya da çift katlı olarak elde edilen gazelenmiş (yakılmış) ipliklerdir.

• Tekstüre İplikler

Tekstüre iplikler sentetik liflerin termoplastik özelliklerinden yararlanılarak kıvrımlandırma, karıştırma, ilmeklendirme gibi mekanik etkiler altında bırakılan kesiksiz lif ipliklerinin yüksek sıcaklıkta fikse edilmesi sonucu oluşturulan özel yapılı iplikleridir. Bu iplikler daha çok örme kumaş üretimine uygun iseler de, son yıllarda bazı özel dokuma kumaşların üretiminde de kullanımları artmış bulunmaktadır.

• Elastik İplikler

Bunlar çok yüksek oranlarda elastik uzama davranışı gösteren ve genellikle tek filamentli “Likra” ve benzeri sentetik iplikler olup dokumada esneme yeteneği yüksek kumaşların dokunmasında atkıda belirli oranlarda kullanılırlar.

• Metal İplikler

Bunlar genellikle “Sim” adı verilen metal şeritler olup fantezi kumaşların dokunmasında kullanılırlar. “Tinsel İplik” olarak bilinen iplik ise üzerine metal atomlarının çeşitli yöntemlerle bağlandığı liflerden oluşturulan ipliklerdir

• Yeni Tür iplikler

Bu iplikler klasik ring ipliğinden farklı olarak bazı yeni iplik üretim sistemlerinde üretilen iplikler olup üretim miktarları hızla artmaktadır.Bu iplikler başlıca özellikleri ile aşağıdaki gibi tanıtılabilirler:

• Rotor (Open-end) İpliği: Üzeri tele kaplı bir silindir yardımıyla açılarak serbest duruma getirilen liflerin çok hızlı dönen bir silindirin iç yüzeyine dik yönde beslenirken eksenel yönde çekilmesiyle oluşturulan iplik olup daha çok pamuklu sisteminde üretilmektedir. Bu iplikler aynı özelliklerde ring ipliklerine oranla daha düşük dayanımdadırlar. Bu nedenle bu ipliklerde daha yüksek bükümler uygulanır.
• Çekirdekli (Özlü) İplik: Ortasındaki bir monofilament ya da ince filament ipliği etrafında büküm alan liflerle sarılmış yumuşak bir ipliktir.
• Hava Bükümlü İplik: Çekim alanından çıktıktan sonra içine verilen basınçlı havanın dönmesinin sağlandığı İngilizce’de “nozzle” adı verilen bir hava kanalına beslenen lif demetinin büküm almasıyla oluşturulan ipliklerdir.
• Sürtünme Bükümlü İplik: “Dref” sisteminde aynı yönde döndürülen bir çift silindirin temas çizgisi üzerine düşürülen pamuk liflerinin daha sonra aynı yönde çekilmesiyle oluşturulan ipliktir.
• Sarmalı İplik: Büküm verilmemiş lif demetinin etrafının bir filament ipliği ile sarılması sonucu oluşturulan iplik olup yumuşak bir tuşe ve dokuma için yeterli dayanıma sahiptir.
• Kendinden Bükümlü İplik: “Repco” büküm sisteminde çekim alanından çıktıktan sonra eksenleri etrafında dönerken aynı zamanda yanal yönde periyodik olarak zıt yönlerde hareket ettirilen bir çift silindir arasına aralıklı olarak beslenen iki lif demetinden birine yön değiştirilerek diğeri ile birleştirilmesi sonucu elde edilen ve üzerinde S ve Z bükümlü bölümlerin yer aldığı çift katlı bir kamgarn ipliktir.
  • Fantezi İplikler

Bu iplikler kumaşlarda çeşitli fantezi renk ve doku efektleri oluşturan iplikler olup, yapılarındaki temel ilke iki ya da daha fazla ipliğin birlikte bükülürken büküm noktasına değişik hızlarda beslenmesi sonucu birbirleri üzerine değişik biçimlerde dolanmalarıdır. Bu tür efektler birden fazla fitilin iplik makinasına beslenirken değişik form ve hızların uygulandığı fantezi iplik makinalarında, harmana farklı özelliklerde lif gruplarının çeşitli biçimlerde katıldığı ştrayhgarn tarakları yardımıyla da elde edilebilmektedir. Ayrıca özel dokuma ve örme yöntemleriyle elde edilen fantezi iplikler de vardır.

*Kıvrımlı İplik: Yüksek ve canlı bükümlü ipliklerin kendi üzerlerine kıvrılmasıyla oluşan ipliklerdir. İpliğe yetersiz gerginlikte yüksek büküm verildiğinde kıvrımlar oluşur

*Nopeli İplik: Küçük lif kümeciklerinin iplik yapısı içinde düzensiz yerleşimi ile oluşan hatalı ya da özel kamgarn veya pamuk iplikleridir. Ştrayhgarn sisteminde nope oluşturacak olan genellikle farklı renkte kısa lifler tarakta uygun bir noktadan beslenirler.

*Balıklı İplik: İpliğin çok uzun olmayan bir bölümünde kalınlık oluşturan büküm almamış liflerden oluşan ve balık olarak bilinen hatalı bölümler içeren ipliktir. Bu ipliklerle dokunan kumaşta elde edilen efekt “Şantuk” terimiyle tanınır.

*Halkalı (Buklet) İplik: Bu ipliklerde ipliğin çekirdeğini oluşturan bir ya da iki iplik ile birlikte daha % 200’e varan hızlarda beslenerek oldukça dairesel halkalar oluşturan bir başka iplik kullanılmaktadır. Bazı durumlarda bu iplik yerine ince bir fitil kullanılabilir, halkaları bağlamak için bir bağlayıcı iplik de kullanılabilir

*Düğümlü (Boncuklu) İplik: Bu iplikler temel iplik, bağlayıcı iplik ve düğüm ipliği olmak üzere üç iplikten oluşturulurlar. Düğüm ipliği daha hızlı beslenirken temel iplik kesikli olarak beslenir ve beslemenin durakladığı zamanlarda düğüm ipliği üzerine sarılarak düğüm ve boncuk benzeri görünümler oluşur

*Ondüleli İplik: Dalgalı bir görünüm veren frize ipliktir.

*Sakallı İplik: Kıvrımlı ipliğin kıvrımların çok yoğun olarak oluşturulduğu türüdür. Bu amaçla halkalı ipliklerde olduğu gibi merkezi bir ya da iki iplik etrafında daha hızlı beslenerek kıvrımları oluşturan yüksek bükümlü bir başka iplik kullanılır

*Alev Bükümlü (Flame) İplik: Daha kalın efekt ipliğinin peryodik biçimde daha yüksek ve değişik hızlarla beslenmesiyle oluşturulan ve alev görünüşü veren bir tür frize ipliktir. Efekt ipliği yerine ince fitil kullanımıyla elde edilen türleri “Flok İplik” olarak da tanınırlar.

*İlmekli İplik: Daha ince efekt ipliği kullanılarak elde edilen halkalı ipliktir.

*Katerpilar İplik: Kalın ve az bükümlü bir ipliğin daha ince ve bükümlü ipliğin üzerine sarılmasıyla oluşturulan bir çeşit frize ipliktir.

*Müslin İplik: İki renkli ince frize ipliktir.

*Makarna iplik: Kalın efekt ipliğinin asıl ipliğe oranla daha fazla beslenmesiyle elde edilen kalın fantezi ipliklere verilen addır

*Şönil (Şenil) İplik: Klasik kadifelerde oluşturulan hav yüzeyini daha kolay biçimde elde etmek için iki çapraz çözgü ve hav atkıları ile elde edilen lino örgülü yapının çözgüler arasında kesilmesiyle oluşturulan bir fantezi ipliktir.

*Şerit İplikler: Bunlar çözgü örme ve saç örgü sistemlerinde üretilen fantezi ipliklerdir.

*Frize İplik: Efekt ipliğinin asıl ipliğe oranla biraz fazla beslenmesiyle oluşturulan ipliklerdir. Efekt ipliği asıl iplikle aynı ya da farklı renkte olabilir. Bunların iki renkli, ters bükümlü, balıklı türleri vardır. İki renk kullanıldığında gölgeli bir etki oluştuğundan bunlara “Gölgeli İplik” de denilmektedir

Kalın Çözgü: Kumaşta normalden kalın çözgü telinin bulunması.

ince Çözgü: Kumaşta normalden ince çözgü telinin bulunması.

Çözgüde iplik Düzgünsüzlüğü: Bir çözgü ipliğinde veya çözgü iplikleri arasında düzgünlük farkından ileri gelen hata (büküm dahil).

Gergin Çözgü ipliği: Fazla gergin olan çözgü teli.

Gevşek Çözgü ipliği: Yeter gerginlikte olmayan bir veya birkaç çözgü teli.

Karışık Çözgü: Çözgüye büküm, iplik numarası, kat veya menşe farkı gibi normalden farklı yapıda veya değişik renkte çözgü ipliği karışması.

Çözgü Kaçığı (Çözgü Kopuğu): Çözgü ipliği kopmasından meydana gelen hata.

Tarak izi: Tarak dişi aralıklarındaki eşitsizlikten veya dişlerdeki eğriliklerden doğan sürekli çözgü aralıkları.

Çözgü ipliği Abrajı: Çözgü ipliğinin boyanması sırasında boyama hatası veya elyaftaki boya ile birleşebilme yeteneğinin farklılığından, çözgü doğrultusunda görünen boyanma farkı

Kirli-Yağlı Çözgü: Çözgü ipliğindeki yağ ve kir lekeleri.

Çözgüde Yabancı Elyaf (iplik): Çözgü ipliğine, iplik eldesi veya dokuma sırasında, dışarıdan karışan yabancı elyaf (iplik).

Tahar, Desen, Rapor Hataları: Gücüden veya taraktan yanlış geçirilen bir veya birkaç çözgü ipliğinin meydana getirdiği hata.

Kalın Atkı: Kumaşta normalden kalın atkı telinin bulunması.

İnce Atkı: Kumaşta normalden ince atkı telinin bulunması.

Gevşek Atkı ipliği:Yeter gerginlikte atılmayan bir veya birkaç atkı ipliği.

Gergin Atkı ipliği: Bir veya birkaç atkı ipliğinin normalden gergin olması.

Atkıda iplik Düzgünsüzlüğü: Atkı ipliğindeki düzgünsüzlüklerden meydana gelen hata.

Karışık Atkı: Atkıda büküm, iplik numarası, kat veya menşe farkı gibi normalden farklı yapıda veya değişik renkte atkı ipliği karışması.

Atkı Kaçığı: (Atkı Kopuğu, Ayak Kaçığı): Bir veya birkaç atkı ipliğinin kopmasından meydana gelen hata. Kumaş enincedir.

Yarım Atkı Kaçığı (Yarım Atkı Kopuğu, Yarım Ayak Kaçığı): Atkı ipliğinin ağızlık içinde kopmasından dolayı kumaş eninin bir kısmında eksik kalan atkı ipliği hatası.

Çift Atkı: Ağızlıktan çift atkı ipliğinin geçmesinden meydana gelen hata.

Atkı Aralığı (Ara): Atkı ipliğinin ağızlığa normal olarak oturtulmaması sebebiyle kumaş enince veya bir kısmında meydana gelen aralık. Atkı kopuğundan sonra veya hafta sonu tatilinden sonraki ilk çalışmada sık rastlanır.

Sık-Seyrek Atkı: Kumaştaki atkı sıklığı farklarından meydana gelen hata. Bantlar şeklinde görülür. Çözgü salma veya kumaş sarma tertibatlarındaki bir hatadan dolayı oluşur.

Atkı Kolonu (Atkı Bandı):Atkı ipliğinin kendi içindeki büküm, numara, harman, renk düzgünsüzlükleri veya atkıdaki hafif sıklık farklarından ileri gelen ve kumaş eni doğrultusunda bantlar şeklinde görülen hata.

Sökülmüş Atkı izi:Sökülüp yeniden atılan birkaç atkı ipliğinin bıraktığı iz.

Ezik Atkı ipliği: Mekik tarafından yuvada ezilip özürlenen atkı ipliklerinin izleri.

Kirli-Yağlı Atkı: Atkı ipliğindeki kir ve yağ lekeleri.

Atkıda Yabancı Elyaf (iplik): Atkı ipliğine, iplik eldesi veya dokuma sırasında dışarıdan karışan yabancı elyaf (iplik).

Atkı ilmeği (Atkı Kabarağı) (Boncuk) (Şantuk) (Bukle): İplikteki fazla bükümden veya mekik frenleme düzenindeki arıza yüzünden atkı ipliğinin kendi üzerinde kıvrılarak ufak ilmeler yapması.

Atkı Atlaması (Atlak): Bir aralık boyunca bir veya birkaç atkı ipliğinin kısa veya uzun bağlantı yapmadan çözgü ipliği üzerinden atlaması.

Tutuk Atkı: Çözgü ipliğindeki bir düğüm tarafından kısa bir aralık boyunca tutulan atkı ipliğinin meydana getirdiği hata.

Atkı Şekilsizliği (Bozukluğu): Çözgü ipliğindeki gerginlik veya haşıl alma farkından ötürü birbirine yakın atkılarda kısa ve elips şeklindeki şekil değiştirmeler. Atkısı kalın olan kumaşlarda daha belirgin görülür.

Kenarda Çift Atkı (Kenarda Fazla Atkı) (Dalma): Kumaş kenarındaki fazla atkı ipliğinin kesilememesinden dolayı normal atkı ipliği ile beraber ağızlığa giren ek ipliğin kumaş eninin bir kısmı boyunca meydana getirdiği hata.

Atkı Toplaması (Yığma): Atkı yönünde bir iplik yumağının ağızlık içine girip normal kumaş örgüsünde dokunması.

Atkıda Desen Hatası (Kasa Hatası): Atkı renk raporundan farklı renk ve değişik sayıda atkı atılması hatası.

Atkı İpliği Abrajı: Atkı ipliğinin boyanması sırasında boyama hatası veya elyaftaki boya ile birleşebilme yeteneğinin farklılığından, atkı doğrultusunda görünen boyama farkı.

Atkı Eğriliği (Çarpıklığı): Dokumadan veya terbiyeden ileri gelen ve düzeltilmemiş eğik ve çarpık görünüşlü atkı hatası.

Balık (Fitil) (Palamut): Atkı veya çözgüde bükümsüz iplik olan yer (tek kat iplik için). Ayrıca dokuma sırasında etraftan uçuşan elyaf topluluğunun ağızlık içine girerek normal kumaş örgüsünde dokunması.

Düğüm: Atkı veya çözgüde kopuk aldıktan sonra büyük veya şekilsiz, hatalı düğüm atılmasından dolayı oluşan hata.

Ayak Düşüğü: Çerçevenin kalkmayarak kumaşın örgü bozukluğu şeklinde meydana getirdiği hata. kumaş enince oluşur.

Yarım Ayak Düşüğü: Ağızlığın açık kaldığı sürede çerçevenin önce kalkıp sonra hemen düştüğü hatadır. Armür içindeki çerçeveyi kaldıran tırnağın ucunun kırık olmasından meydana gelir. Kumaş eninin bir kısmında örgü normal görünür, diğer kısımda ise örgü bozuk görünür.

Dalgalı Yüzey: Çözgüde veya atkıda farklı gerginlikteki ipliklerden dolayı, fazla gerilmelerin veya fazla büzülmelerin kumaş yüzeyine verdiği dalgalı görünüş. Böyle bir kumaş düz bir yere yayıldığında, bu yüzeye tam olarak serilmez, bombeler ve çukurlar görülür.

Havlı Yüzey: Yeteri kadar haşıllanmamış çözgü ipliğinden veya dokuma ve apredeki işlem safhalarındaki sürtünmelerden dolayı kumaş yüzeyinin kısmen veya tamamen havlı bir görünüş alması.

Nope: Kumaş yüzeyinde görülen küçük elyaf kümecikleri.

Çöpel: Kumaş yüzeyinde görülen bitkisel artıkların meydana getirdiği hata.

Sürtünme izi (Ezik): Dokuma ve apredeki işlem safhalarında sürtünmeden veya ezilmeden dolayı çözgü bandı veya atkı bandı şeklindeki veya belli bir bölgede görülen farklılık.

Haşıl Fazlalığı: Çözgüdeki haşıl fazlalığının kumaş yüzeyinde sebep olduğu farklı görüntü.

Yüzey Düzgünsüzlüğü: İplikten, dokumadan veya terbiyeden kaynaklanan işlem farklılıklarının kumaş yüzeyinde meydana getirdiği hata.

Çözgü Yolu: Boya alma farklılığı olan çözgü ipliklerinin veya çözgü çözerken belli bir bölgede gerginliğin fazla olmasının veya çözgüdeki sıklık farklılıklarının çözgü boyunca bant veya yollar halinde görünen farklı renk hatalarıdır. Genelde boyamadan sonra ortaya çıkar.

Kirli Uç: Kumaşın uç kısımlarının kirlenmesi.

Patlak, Delik, Yırtık: Dokuma veya apre işlemleri sırasında veya taşıma sırasında kumaşta meydana gelen patlak, delik veya yırtıklardır. Büyük veya küçük olabilirler.

Kırışık izi (Kırık): Terbiye işlemleri sırasında olmuş veya bitimde giderilememiş katlanma, kırışma ve buruşma izleridir.

Kafes: Bir veya birkaç çözgü ipliğinin bir veya birkaç atkı ipliği ile bağlantı yapmamasından ileri gelen yüzey hatası.

Boş Çözgü (Desen Hatası) (Çerçeve Hatası): Bir veya birkaç çerçevenin düşmesi sonucunda bir veya birkaç atkı ipliği süresince çözgü tellerinin boşta kalmasından meydana gelen hata. Armürdeki bir arızadan veya karton kaymasından oluşur.

Dikiş izi: Aprede uç uca eklenen top başı ve top sonu dikişlerinin, basınç altında, üst veya alt tabakadaki kumaşa çıkardığı iz.

Apre izi: Apre işlemleri sırasında bir makinenin zamansız durması sonucunda, kumaştaki atkı bandı şeklinde oluşan farklı görünüş.

Apre Farkı: Kumaşın apresinde görülen matlık, parlaklık veya dolgu farklılığı.

Rakle izi: Bozuk veya yanlış ayarlanmış raklenin sebep olduğu, basma kumaşlarda görülen beyaz veya renkli olan, dalgalı bant şeklindeki hata.

Damla izi: Buharın yoğunlaşmasından oluşan veya herhangi bir su damlasının meydana getirdiği ve kumaş yüzeyinde mat lekeler halinde görülen hata.

Leke: Yağ, pas veya boya bulaşmasından meydana gelen hata.

Boya Hatası (Boya Abrajı): Yanlış hazırlanmış reçete veya hatalı boyama sebebiyle kumaş yüzeyinde görülen dalgalı veya farklı renk hatası.

Baskı Hatası: Baskı sırasında çeşitli sebeplerden meydana gelen desen kayması veya renk karışması hatası.

Muare Efekti: Atkı ipliğindeki büküm düzgünsüzlüğünden meydana gelen ve atkı yönünde dalgalı bir görüntü oluşturan hata.

Gevşek Kenar: Kenar çözgü ipliklerinin gevşek olması veya kenar örgüsünün zemin örgüsüne uymaması sebebi ile kenarlarda potluk oluşması.

Gergin Kenar: Kenar çözgü ipliklerinin gergin olması veya kenar örgüsünün zemin örgüsüne uymaması sebebiyle kenarlarının büzüşmesi.

Cımbar izi: Dokuma tezgahındaki cımbarların ayarsız veya arızalı olmalarından dolayı kumaşta cımbar mesafesinde oluşan izler, ezikler veya çok küçük delikler.

Germe Maşa Kaçığı: Germeli kurutma makinesi maşalarının kenarları iyi kavramayıp kaçırması sonucunda kumaş kenarlarının kavisli bir şekilde içe doğru daralması.

Kıvrık Kenar: Hatalı kenar yapısı veya hatalı makine ayarları sebebiyle kumaş kenarının kendi üzerinde kıvrılması, katlanması.

Bozuk Kenar: Kumaş kenarında çeşitli sebeplerle meydana gelmiş kopuk, yoluk, delik, yırtık ve benzeri hatalar.

Kalın Kenar: Kumaş kenarında normalden çok kalın bir iplik demetinin bulunması.

Kenar izi: Kumaş kenarındaki bir kıvrıklığın veya katlanmanın sarılmalar sonucunda diğer kumaş katlarına yaptığı iz.

Kenarda Boya Farkı: Silindir ortası veya kenarları arasındaki farklı basınç sonucunda, kenardan birkaç cm.lik kısmın, kumaşın orta kısmına göre renk farkı göstermesi.

Pres Parlaklığı: Apre işlemleri sırasında hatalı basınç uygulanması sonucu kumaşın parlatılması.

Makas Hatası: Makaslama işlemindeki ayarsızlık sonucu farklı hav boylarının ortaya çıkması veya kumaş bünyesinin zarar görmesi.

Bakteri Hatası (Küf): Bir süre bekleyen kumaşta bakteri ve mikroorganizmaların üreyip meydana getirdiği hata.

Mekik Vurması: Mekikli tezgahlarda mekiğin birkaç çözgü veya atkı ipliğini koparması sonucu oluşan hata.

Çekik Kenar: Kenarda, bir veya birkaç atkının aşırı gerilmesi sonucu içeri doğru oluşan çekilme.

Çift Çözgü: Kopan bir çözgü telinin ucunun, tezgahı durdurmaya vakit bulamadan yanındaki çözgü teline dolanarak onunla aynı hareketi yapmaya başlaması sonucunda oluşan hata. Kumaş örgü de bozuk görünür.

Düz Örgü (RL Örgü, Süprem, Single-Jarsey): En çok kullanılan bu temel örme yapısı kalın iplik ile düz yataklı makinalarda örülmüşse düz örgü, ince iplik ile yuvarlak yataklı makinelerde örülmüşse süprem veya single-jarsey olarak adlandırılır. Oldukça esnek olan yapının ön ve arka yüzleri farklı görünümdedir. Dengesiz olan düz örgülerde kenar kıvrılması ve dönme problemleri ile karşılaşılır. Şematik görünüşü şekil 4.a da verilmiştir.

Rib Örgü (RR Örgü): Enine elastikiyetlerinin çok yüksek olması nedeniyle lastik örgü olarak adlandırılan bu tip örgüler çift yataklı örme makinelerinde üretilirler. Ön ve arka yatakta iğne eksiltme yöntemi ile çok değişik rib örgüler elde etmek mümkündür. En yaygın olarak kullanılanları ise; her iki yatakta tüm iğnelerin (veya daha esnek bir yapı isteniyorsa ön ve arka yataklarda karşılıklı olarak birer iğne eksiltilerek) çalışması ile elde edilen 1×1 Rib (RR Örgü, Ribana) ile ön ve arka yataklarda iki iğne çalışıp bir iğne iptal edilerek örülen 2×2 Rib (Kaşkorse) örgülerdir.

Haroşa Örgü (LL Örgü): İki ucu dilli iğneli veya aktarma iğnesi bulunan V yataklı örme makinelerinde üretilir.

interlok Örgü: iğneleri interlok düzeninde sıralanmış silindir-kapak makinalarında üretilen bu örgü, iç ice geçmiş iki 1×1 rib yapısından oluşmaktadır. Enine elastikiyeti daha düşük olup, pijama, eşofman, sweat-shirt gibi giysilerde kullanılır. Single- pike, Fransız çift pikesi, isviçre pikesi gibi türevleri mevcuttur.

Astarlı Örgü (Futter): Ön yüzü düz örgü yapısında olan bu örgünün arka yüzünde belirli bir düzene göre yapılan iplik atlamaları mevcuttur. Arka yüzde kullanılan ve astar ipliği olarak adlandırılan iplik, zemin ipliğine göre daha kalın seçilir. Astar ipliğinin ön yüze bağlantısı askılarla yapılır ve bu da tek yataklı yuvarlak örme makinalarına özel bir mekanizmanın ilavesi ile gerçekleşir, bu tip kumaşlar arka yüzü şardonlanarak veya şardonlanmadan eşofman, sweat-shirt gibi dış giysilerde kullanılır.

Çekme: Örme işlemi sırasında uygulanan gerilmeler ortadan kalktığında, örgünün relakse hale geçmeye çalışması ile kumaşta şekil değiştirme meydana gelir. Bu genelde çekme şeklinde olur ve iki gruba ayrılır:

Relaksasyon çekmesi: Bütün örme mamullerde görülen bu çekme, kumaş tamamen relakse olup üzerindeki gerilmelerden

• Örgü mamul terbiye işlemlerinden geçirilirken fazla gerilmemeli, rahat ve şerbet olarak işlenmelidir.
• Örme işlemi sırasında kumaş fazla gerilmemeli, mümkünse presser-foot (baskı ayağı) mekanizması kullanılmalıdır.
• Çok sık veya seyrek örgülerden kaçınıp, normal sıklıkta bir örgü örülmelidir.

Keçeleşme çekmesi: Sadece yün ipliğinden örülen yüzeylerde görülür. Önlemek için:

-Çeşitli yöntemlerle lif üzerindeki pulçuklar yok edilmeli,

-% 100 yün kullanmaktan kaçınmalı,

-Kumaşın yıkanması sırasında fazla sıcak ve hareketli ortamdan kaçınılmalıdır.

Örgü Dönmesi: Bazı dengesiz örgü yapılarında görülen bu hata, ilmek sıra ve çubuklarının birbirine dik olmaması şeklinde ortaya çıkar, iki nedenden meydana gelebilir.

İplikten kaynaklanan örgü dönmesi: ipliğin bükülme eğiliminin yüksek olmasından kaynaklanır, bükülme eğilimi ise iplik bükümünden başka, ipliğin fiksaj durumuna ve lifin cinsine bağlıdır. Z bükümlü iplikten örülmüş örgülerde sağa, S bükümlü ipliklerden örülmüş örgülerde sola doğru dönme meydana gelir. Önleme çareleri;

• Mümkün olduğunca dengeli yapılar kullanmak,
• Mümkün olduğunca sık örmek,
• Bükülme eğilimi ve büküm sayısı az olan iplik kullanmak,
• Katlı iplik kullanmak,
• Bir sıra Z, Bir sıra S bükümlü iplikle örmektir.

Makinadan kaynaklanan örgü dönmesi: Çok sistemli yuvarlak örme makinalarında örülen mamullerde görülür. Önlemek için;

-Az sistemli makinalarda çalışılmalı,

-Makinanın dönüş yönüne göre uygun büküm yönünde iplik kullanılmalıdır.

Örgüde Boyuna Çizgiler: Genellikle iğne hatalarından kaynaklanır. Nedenleri şöyle sıralanabilir:

• İğne dili kopuksa, ilmek yapılamaz örgü toplanması olur.
• İğne dili tam kapanmazsa, ilmekler daha büyük olur.
• İğne dili kopmuşsa, ara ara iplik kopması meydana gelir.
• İğne ayağı kırılmışsa, ilmek yapılamaz.
• Önlemek için tek çözüm hatalı iğnenin değiştirilmesidir.
• Makina fazla yağlanmışsa ilmek çubuğu boyunca yağ izi oluşur. Yağlama sırasında dikkat edilmelidir.

  Örgüde Enine Çizgiler: iplikten veya makinadan kaynaklanabilir. Enine çizgi hatası, ardarda gelen iki sıranın ilmek uzunlukları aynı ise hata iplikten, farklı ise makinadan kaynaklanıyor demektir.

İplikten kaynaklanan enine çizgiler

• iplikteki ince ve kalın yerler örgü yüzeyinde dağınık, kesik çizgiler şeklinde görülür. Kaliteli ve düzgün iplik kullanılmalıdır.
• Yanlışlıkla sistemlere farklı numarada iplikler beslenildiğinde, periyodik olarak tekrarlanan enine çizgiler oluşur. Makinaya bobin yerleştirirken dikkat edilmelidir.
• Bükülme eğilimi yüksek iplik kullanılıyorsa, iplik kendi üstüne katlanıp, kumaşta kalın yer oluşturur. Ya bu tip iplik kullanılmamalı, kullanılmak zorundaysa iplik besleme gerginliği doğru ayarlanmalıdır.
• Uçuntu, düğüm veya yanlış düğümleme enine çizgi veya deliklere yol açabilir. Kaliteli iplik kullanılmalı ve işletmede temizliğe dikkat edilmelidir.

Makinadan kaynaklanan enine çizgiler

• İplik besleme sistemindeki ayarsızlıklardan kaynaklanır. Pozitif iplik besleme sistemi tercih edilmelidir, negatif iplik besleme sistemi kullanılmak zorundaysa, iplik giriş gerginliği ve kumaş çekim ayarları çok hassas ayarlanmalıdır.
• Sıklığı ayarlayan kilit parçalarının temizliğine dikkat edilmelidir.

  Kenar Kıvrılması: Dengesiz örgülü yapılarda, kumaş yanları ile alt ve üst kenarlarında görülen kıvrılmalardır. Önlemek mümkün değildir. Ancak konfeksiyon işlemi sırasında çalışmayı kolaylaştırmak için şu yöntemler önerilebilir.

• Terbiye işlemi sırasında kumaş kenarlarına yapışkan madde aplike etmek,
• Kumaş kenarlarına yapışkan kağıt yapıştırmak,
• Kenarlara kıvrılmayı önleyici spray uygulamak,
• İğneli serim masası kullanmak.

Kumaş Kırılması: Örme makinasında kumaş çekiminin iyi sağlanamaması veya terbiyede özellikle ağır kumaşların halat şeklinde işlenmesi sırasında meydana gelen kumaş katlanmalarıdır. Bu bölgelerin boya alması farklı olacağından terbiye sonrası belirgin hale gelir. Önlemek için:

• Örme makinasında kumaş çekimi iyi ayarlanmalı,
• Terbiye işlemleri sırasında, Kumaş hortumlarını şişirici sistemler, kumaşı kayganlaştırıcı maddeler kullanılmalı veya flotte oranı arttırılmalıdır.

YIKAMA

	En yüksek yıkama sıcaklığı 95°C, Normal işlem.
	En yüksek yıkama sıcaklığı 95°C, Hafif işlem.
	En yüksek yıkama sıcaklığı 70°C, Normal işlem.
	En yüksek yıkama sıcaklığı 60°C, Normal işlem.
	En yüksek yıkama sıcaklığı 60°C, Hafif işlem.
	En yüksek yıkama sıcaklığı 50°C, Normal işlem.
	En yüksek yıkama sıcaklığı 50°C, Hassas Proses.
	En yüksek yıkama sıcaklığı 40°C, Normal işlem.
	En yüksek yıkama sıcaklığı 40°C, Hafif işlem.
	En yüksek yıkama sıcaklığı 40°C, Çok hafif işlem.
	En yüksek yıkama sıcaklığı 30°C, Normal işlem.
	En yüksek yıkama sıcaklığı 30°C, Hafif işlem.
	En yüksek yıkama sıcaklığı 30°C, Çok hafif işlem.
	Elle yıkama, En yüksek yıkama sıcaklığı 40°C.
	Yıkanmaz.

AĞARTMA

	Herhangi bir yükseltgeyici ağartma maddesi kullanılabilir.
	Sadece oksijenli/klorsuz ağartma yapılır.
	Ağartma yapılmaz.

KURUTMA

DOĞAL KURUTMA

	Doğru boyunca askılı kurutma.
	Askılı kurutma.
	Düz kurutma.
	Gölgede kurutma.

TAMBURLU KURUTMA

	Tamburlu kurutma yapılır, Normal sıcaklıkta kurutma.
	Tamburlu kurutma yapılır, Düşük sıcaklıkta kurutma.
	Tamburlu kurutma yapılmaz.

ÜTÜLEME

	Ütü tabanı sıcaklığı en çok 200 °C.
	Ütü tabanı sıcaklığı en çok 150 °C.
	Ütü tabanı sıcaklığı en çok 110 °C, Buharlı ütüleme kalıcı zararlara sebep olabilir.
	Ütülenmez.

TEKSTİLLERİN PROFESYONEL BAKIMI / KURU TEMİZLEME

	Tetrakloreten ve F sembolünde listelenen tüm çözücülerle profesyonel kuru temizleme, Normal işlem.
	Tetrakloreten ve F sembolünde listelenen tüm çözücülerle profesyonel kuru temizleme, Hafif işlem.
	Hidrokarbonlarla profesyonel kuru temizleme (damıtma sıcaklığı 150 °C ve 210 °C arasında, parlama noktası 38 °C ve 70 °C arasında), Normal işlem.
	Hidrokarbonlarla profesyonel kuru temizleme (damıtma sıcaklığı 150 °C ve 210 °C arasında, Parlama noktası 38 °C ve 70 °C arasında), Hafif işlem.
	Kuru temizleme yapılmaz.
	Profesyonel yaş temizleme, Normal işlem.
	Profesyonel yaş temizleme, Hafif işlem.
	Profesyonel yaş temizleme, Çok hafif işlem.

İSO’nun belirlediği ilkelere uygun olarak Avusturya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Almanya, Yunanistan, Hollanda, Norveç, Portekiz, isveç ve isviçre’nin giyim enstitülerince kabul edilen kadın ve erkek standart vücut ölçü tabloları aşağıda verilmiştir.

Tablo 1. 1.68 cm boy ve normal kalça çevresine sahip bayanlar için beden kodları ve bu kodların temsil ettiği vücut ölçüleri

Tablo 2. Boy ve figür tipine göre ölçülerde oluşabilecek sapmalar Tablo 2’de gösterilmektedir

* Yeterli doğrulukta genel ifadesi mümkün değildir.

Tablo 3. Kadın vücut ölçüleri, beden aralıkları, figür tipleri ve sembolleri topluca görülmektedir.

176 cm. boy ve normal bel çevresi ölçüsüne sahip erkekler için beden kodları ve bu kodların temsil ettiği vücut ölçüleri, Tablo 4’te verilmiştir.

Tablo 4. 176 cm boy ve normal bel ölçüsü için erkek beden ölçüleri.

Boy ve figür tipine göre vücut ölçülerinde olan sapmalar tablo 5 ve tablo 6’da görülmektedir.

Tablo 5. Boy ve figür tipine göre vücut ölçülerinde olan sapmalar

• Yeterli doğrulukta genel ifadesi mümkün değildir.

** İç bacak uzunluğu için sapma miktarı ülkeden ülkeye değişim gösterebilir. Verilen sapma miktarı ortalama değeri gösterir. Kuzey Avrupa ülkelerinde sapma miktarı 1 cm’e kadar daha da arttırılabilir.

Tablo 6. Figür tipindeki değişimlere göre vücut ölçülerinde olan sapmalar.

Tablo 7. Erkek vücut ölçüleri, jeden aralıkları, figür tipleri ve sembolleri.